Rys historyczny
Opisy noworodków z atrezją przełyku i dolną przetoką tchawiczo-przełykową pojawiają się w piśmiennictwie od 1967 r., kiedy to Thomas Gibson dokładnie opisał zmiany kliniczne i anatomiczne charakterystyczne dla tej wady. W następnym stuleciu opisano kilka kolejnych przypadków. Hirschprung w roku 1861 opisał cztery przypadki zebrane w ciągu siedmiu miesięcy w Kopenhadze. Mackenzie w roku 1880 podejrzewał, że nie jest to wyjątkowo rzadka wada. Vogt w 1929 opisał sześcioro dzieci, z których pięcioro nieskutecznie leczono gastrostomią (za 1). Gage i Ochsner (1939 r.) w okresie 15 miesięcy leczyli 6 dzieci (2), a Ladd i Swenson (1947) leczyli przeciętnie 10 dzieci rocznie (3).
Próby chirurgicznego leczenia wady podejmowano od końca dziewiętnastego stulecia, jednak aż do 1939 r. wszystkie kończyły się niepowodzeniem. Dopiero Leven w Uniwersity of Minnesota (4) i Ladd w Boston Children’s Hospital (5) wykonali gastrostomię u dwóch noworodków z atrezją przełyku i dolną przetoką tchawiczo-przełykową, a po odpowiednio pięciu tygodniach i czterech miesiącach podwiązali przetokę. Drożność przewodu pokarmowego Ladd przywrócił dopiero po pięciu latach wykonując cewę ze skóry przedniej powierzchni klatki piersiowej, a Leven i wsp. wykonali interpozycję jelita cienkiego (6).
Próby pierwotnej rekonstrukcji wady podejmowano przynajmniej od 1923 r., ale wszystkie kończyły się niepomyślnie. Pierwszy sukces osiągnął Cameron Haight w 1941 r. (7). Dziecko przeżyło pomimo przewodnienia, rozejścia się zespolenia przełyku i następowego zapalenia śródpiersia. Zostało wypisane ze szpitala dopiero w dwudziestym miesiącu życia. W roku 1944 żyło już troje dzieci po pierwotnej korekcji wady (8). Znaczny postęp w opiece przedoperacyjnej, leczeniu operacyjnym i postępowaniu pooperacyjnym oraz wprowadzenie antybiotykoterapii umożliwiły znaczną poprawę wyników leczenia. Już pod koniec lat czterdziestych Swenson opisał 80% przeżyć pooperacyjnych po pierwotnych rekonstrukcjach u noworodków bez innych wad (9).
W kolejnych latach opracowywano nowe techniki operacyjne jak zespolenie przełyku koniec do boku czy okrężną miotomię (10). Postęp medycyny doprowadził do zwiększenia przeżywalności i znacznej poprawy rokowania. Obecnie przeżywalność noworodków nie obciążonych innymi wadami rozwojowymi lub wcześniactwem sięga 100% (11, 12). Większość zgonów jest spowodowana ciężkimi wadami współistniejącymi (13).
Dr n. med. Andrzej Pogorzelski
PIŚMIENNICTWO
- Foker J.E., Boyle E.M: Esophageal atresia and tracheoesophageal fistula. W: Esophageal Surgery, red. Pearson E.G., Churchill Livingstone, New York 1995
- Gage M., Ochsner A.: The surgical treatment of congenital tracheoesophageal fistula in the newborn. Ann Surg 1936: 725.
- Ladd W.E., Swenson O.: Esophageal atresia and trachea-esophageal fistula Ann Surg 1947; 125: 23.
- Leven N.L.: Congenital atresia of the esophagus with tracheo-esophageal fistula: a report of successful extrapleural ligation of fistulous communication and cervical esophagostomy. J Thorac Surg 1940; 10: 648.
- Ladd W.E.: The surgical treatment of esophageal atresia an trachea-esophageal fistulas. N Engl J Med. 1944; 230: 625
- Leven N.L., Varco R.L, Lannin B.G., Tongen L.A.: The surgical management of congenital atresia of the esophagus and trachea-esophageal fistula. Ann Surg1952; 136: 701.
- Haight C., Towsley H.: Congenital atresia of the esophagus with tracheoesophageal fistula: extrapleural ligation of fistula and end-to-end anastomosis of esophageal segments. Surg Gynecol Obstet 1943; 672: 73.
- Humphreys G.H.: The surgical treatment of congenital atresia of the esophagus. Surgery 1944; 15: 801
- Swenson O.: End-to-end anastomosis of the esophagus for esophageal atresia. Surgery 1947: 22: 324.
- Sulammaa M., Gripenberg L., Ahvenainen E.K.: Prognosis and treatment of congenital atresia of the esophagus. Acta Chir Scand 1951; 102: 141
- Manning P.B., Morgan R.A., Coran A.G.: Fifty years experience with esophageal atresia and tracheoesophageal fistula. Ann Surg 1986; 204: 446.
- Spitz L., Kiely E., Brereton R.J.: Management of esophageal atresia. World J Surg 1993; 17: 296.
Spitz L., Kiely E., Brereton R.J.: Esophageal atresia: five year experience with 148 cases. J Pediatr Surg 1987; 22: 103.
